Logowanie Rejestracja
E-Mail / Login
Hasło
Strona główna Artykuły Chirurgia i anestezjologia

Chirurgia i anestezjologia

Sterylizacja suki

W poniższym artykule poruszono kwestię zabiegu kastracji u suk. Omówiono m. in. zagadnienia dotyczące anatomii i fizjologii ich układu rozrodczego oraz przedstawiono technikę operacyjną owariohisterektomii. Opisano także wady i zalety tego zabiegu. Informacje zawarte w artykule mają pomóc rozwiać szereg, wciąż istniejących wątpliwości, związanych z przeprowadzaniem zabiegu kastracji u zwierząt.

 

Przydatna terminologia


 

Przed szczegółowym opisem zagadnień, dotyczących trwałego pozbawienia czynności rozrodczych zwierząt, należy wyjaśnić kilka terminów medycznych, które ułatwią zrozumienie i lepsze poznanie czynności układu rozrodczego.

 

Sterylizację możemy rozumieć w ujęciu ogólnym, jako pozbawienie możliwości rozmnażania i w ujęciu szczegółowym, kiedy termin ten oznacza trwałe zablokowanie dróg wyprowadzających , czyli jajowodów i nasieniowodów dla komórek rozrodczych (gamet). Należy pamiętać, że zabieg sterylizacji nie znosi czynności hormonalnej gonad. Wynika z tego, że charakterystyczne dla gatunku zachowania płciowe i objawy rujowe po takim zabiegu będą utrzymane, a choroby typowe dla układu rozrodczego mogą dalej występować. W weterynarii zabiegu sterylizacji, który polega na podwiązaniu dróg wyprowadzających dla gamet nie wykonuje się rutynowo.

 

Kastrację należy rozumieć jako zabieg usunięcia gonad, czyli jajników lub jąder. Zgodnie z definicją, termin kastracja może być użyty zarówno do samców jak i do samic. Potocznie przyjęło się jednak stosować terminy: sterylizacja- jako określenie zabiegu wykonanego u samicy oraz kastracja – termin używany w odniesieniu do samca. Według zasad terminologii medycznej jest to jednak błędem.



Anatomia układu rozrodczego suk


 

Układ płciowy suki składa się z narządów płciowych, do których zaliczamy parzyste jajniki, (gonady), jajowody (drogi wyprowadzające), macicę, pochwę i srom. Jajniki odpowiedzialne są za produkowanie żeńskich komórek rozrodczych – komórek jajowych. Drogami wyprowadzającymi te komórki są jajowody oraz macica. U mięsożernych macica kształtem przypomina literę Y. Zbudowana jest z parzystych, długich rogów i krótkiego trzonu zakończonego szyjką. Szyjka macicy prowadzi do pochwy i jej przedsionka, który oprócz pełnienia funkcji kopulacyjnej, spełnia również rolę drogi wyprowadzającej mocz z organizmu. Jajniki podwieszone są na krezce jajnikowej i umiejscowione są na wysokości pierwszego kręgu lędźwiowego, w okolicy tylnych biegunów nerek. Krezka jest rodzajem błony stabilizującej, w której przebiegają naczynia krwionośne oraz nerwy. Wielkość jajnika jest cechą osobniczą i związana jest z wielkością samicy. Jajowód osiąga długość do 9 cm, koliście otacza jajnik i uchodzi do rogu macicy. U suki średniej wielkości rogi macicy mają grubość 5 – 6 mm i długość około 15 – 20 cm. Krótki, kilkucentymetrowy trzon macicy przechodzi łagodnie w jej szyjkę o długości około 1 cm. Macica także podwieszona jest na krezce, którą nazywa się więzadłem szerokim macicy. U suk pochwa jest stosunkowo długa i swoim przednim koniec sięga do otrzewnowego odcinka jamy miednicy. Na granicy pochwy i przedsionka pochwy znajduje się ujście cewki moczowej. U średniej wielkości suki, znajduje się ono ok 4 – 5 cm , od brzusznego spoidła warg sromowych.



Fizjologia rozrodu suk

 

Dojrzałość płciową suki osiągają pomiędzy 9 a 10 miesiącem życia, przy czym istnieje duża rozpiętość osobnicza w czasie dojrzewania samic, która może wynosić od 6 do nawet 24 miesięcy. Zwykle suki ras dużych dojrzewają później niż przedstawicielki ras małych. Suki są zaliczane do zwierząt sezonowo monoestralnych. Oznacza to, że po okresie rui występuje u nich długi okres spokoju hormonalnego. Średnio cykl rujowy samicy trwa około 6 – 7 miesięcy, ale i tu występuje duża zmienność. U poszczególnych osobników długość cyklu może wynosić od 4 do 12 miesięcy, tzn. że ruje u suk mogą występować od 1 do 3 razy w roku.

Cykl płciowy suki można podzielić na cztery fazy. Pierwszą nich jest proestrus - okres przedrujowy. Charakterystyczne dla tej fazy są obrzęk sromu i pojawienie się krwistego wypływu z pochwy. Przez całe proestrus suka odgania od siebie samca przez co nie dochodzi między nimi do kopulacji. Okres przedrujowy kończy się z chwilą jego akceptacji i tym samym rozpoczyna się właściwa ruja czyli estrus. W tej fazie cyklu zmniejsza się stopniowo ilość krwistej wydzieliny wypływającej z pochwy, ale obrzęk sromu jest nadal widoczny. Zwykle na początku estrus dochodzi do owulacji. Tylko w tym czasie może dojść do pokrycia i zapłodnienia suki. Te dwie pierwsze fazy cyklu rujowego określa się pojęciem hodowlanym jako cieczkę. Faza porujowa – diestrus - rozpoczyna się gdy suka ponownie zaczyna odpędzać od siebie samca i nie pozwala już na kopulację. Zaraz po niej rozpoczyna się najdłużej trwająca faza - okres bezrujowy, czyli anestrus. Średnio trwa on 4,5 miesiąca. Podczas proestrus, oprócz opisanych powyżej , widocznych objawów zewnętrznych rui, dochodzi także do wzrostu pęcherzyków w jajnikach. Odbywa się to pod wpływem przysadkowego hormonu folikulotropowego (FSH). Rosnące pęcherzyki jajnikowe produkują estrogeny, które inicjują pojawienie się m. in. obrzęku sromu i krwawienia z pochwy. Wpływają także na wzrost gruczołów w błonie śluzowej macicy. Proestrus trwa średnio 9 dni, ale jak wspomniano okres ten może być zmienny, dlatego oraz z uwagi na fakt, że objawy kliniczne rui nie muszą pokrywać się z momentem owulacji, mogą pojawiać się problemy z wyznaczeniem właściwego momentu krycia dla hodowców.

1    2    3    4      
help.gif
dodaj_ogloszenie.gif

Znajdź firmę

zachodnio pomorskie pomorskie lubuskie dolnośląskie opolskie śląskie małopolskie podkarpackie lubelskie podlaskie warmińsko mazurskie mazowieckie świętokrzyskie wielkopolskie łódzkie kujawsko pomorskie
Wybierz województwo.
Powered by: Imperial CMS
Copyright 2023 © Wszelkie prawa zastrzeżone dla PortalWeterynaryjny.pl