Chirurgia i anestezjologia

Pod koniec okresu przedrujowego dochodzi do luteinizacji ściany pęcherzyków, co przejawia się wzrostem progesteronu we krwi. Wartość tego hormonu można oznaczać laboratoryjnie, dzięki czemu jest możliwe precyzyjne określenie dnia owulacji. Ruja właściwa – estrus trwa przeciętnie 9 dni. Owulację prowokuje wyrzut przysadkowego hormonu luteinizującego (LH). Podczas owulacji dochodzi do pęknięcia największych pęcherzyków jajnikowych, z których uwalniane są oocyty (komórki jajowej). Jeśli doszło uprzednio do kopulacji oocyty zostaną zapłodnione przez plemniki samca, wykształcą się zarodki i rozpocznie się okres zarodkowy. W miejscu pękniętych pęcherzyków powstaje ciałko żółte, produkujące progesteron - hormon odpowiedzialny za utrzymanie cięży. Powstanie ciałka żółtego zapoczątkowuje diestrus, który niezależnie od tego czy doszło do zapłodnienia czy nie, trwa przez około dwa miesiące. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że organizm suki, za sprawą wysokiego poziomu progesteronu w fazie diestrus, hormonalnie jest w ciąży podczas każdej rui (nawet jeśli ciąża faktycznie nie ma miejsca). Progesteron u suk ciężarnych gwałtownie obniża pod koniec ciąży i jest wskaźnikiem rozpoczynającego się porodu. U suk nieciężarnych proces obniżania się poziomu tego hormonu przebiega wolniej. Wzrasta wtedy poziom innego hormonu – prolaktyny, co może objawiać się klinicznie procesem określanym jako ciąża urojona. U suk szczennych prolaktyna odpowiada za laktację. W czasie ciąży urojonej u suki można obserwować zmiany behawioralne podobne do tych, które wykazują samice szczenne wobec swojego potomstwa. Suki w ciąży urojonej przejawiają „matczyne” zainteresowanie maskotkami, wzrost opiekuńczości wobec nich wraz z możliwym wzrostem agresji wobec innych zwierząt i opiekuna. Można zaobserwować u nich powiększenie gruczołów mlekowych i laktację. Fizjologia tych zmian u psów wynika z dobrze rozwiniętych zachowań stadnych u tego gatunku. W dziko żyjących stadach psów czy wilków, niezapłodnione samice mogą karmić oseski innych samic w stadzie, zapewniając tym samym większe szanse na odchowanie potomstwa.

Metody ograniczenia płodności u suk

Gdy właścicielowi zależy na czasowym ograniczeniu zdolności rozrodczych zwierzęcia można stosować blokadę hormonalną. W tym celu podaje się gestageny – hormony działające podobnie do progesteronu, które blokują cykl płciowy. Po jednokrotnym podaniu odpowiedniego produktu leczniczego drogą domięśniową, efekt jego działania utrzymuje się przez kilka miesięcy. Należy być świadomym możliwości wystąpienia potencjalnych komplikacji po stosowaniu blokady. Trudno jest dokładnie określić czas w jakim powróci normalna aktywność hormanalna jajników po takim zabiegu. W rzadkich przypadkach ich blokada może trwać dowolnie długo. Należy także liczyć się z możliwością rozwoju zmian w ścianie macicy, które mogą prowadzić do zwyrodnienia torbielowatego endometrium, ropomacicza, a także z możliwym powstaniem torbieli jajników lub guzów listwy mlecznej. Ryzyko tych powikłań rośnie wraz z częstotliwością podań i długością działania stosowanej blokady hormonalnej.

Jeśli suka nie jest przeznaczona do rozrodu warto rozważyć wykonanie u niej zabiegu operacyjnego, trwale pozbawiającego ją możliwości rozrodu.