Konie

Rola elektrolitów w równowadze wodno-mineralnej u koni

Zawartość elektrolitów osocza odpowiada w przybliżeniu składowi płynu zewnątrzkomórkowego, gdzie główną role odgrywają kationy sodu i aniony chloru. Obciążenie organizmu wpływa na homeostazę płynu. Dochodzi do przesunięcia płynu z obszaru wewnątrznaczyniowego do przestrzeni pozakomórkowej a dalej do wnętrza komórki.

Zawartość elektrolitów, która wpływa na osmolarność osocza ulega zmianie i przy obciążeniu konia może dojść zarówno do podwyższenia jak i obniżenia poziomu elektrolitów. W jednym przypadku dochodzi równocześnie do zwiększenia koncentracji białek w osoczu i przemieszczenia płynów. Zwiększenie elektrolitów w osoczu jest krótkotrwałe i dotyczy przede wszystkim obciążeń krótkotrwałych (konie wyścigowe, kłusaki). W innym przypadku przy wysokim wydzielaniu potu, co ma miejsce przy ciepłej pogodzie oraz u koni biorących udział w rajdach długodystansowych można stwierdzić silną utratę elektrolitów i tym samym obniżenie ich koncentracji w osoczu. U koni pot jest hipertoniczny. Przy długim obciążeniu, podczas chłodnej pogody, a więc przy małym oddawaniu potu, stwierdza się podwyższenie poziomu elektrolitów w osoczu.

Warto zwrócić uwagę na zachowanie się koncentracji chloru, która przy silnym poceniu może być obniżona, ale poza tym prawie nie zostaje zmieniona. Ma to związek z zachowaniem CO2, który powstaje podczas pracy mięśni i przenika do plazmy (osocza). Po dyfuzji z mięśni do osocza, większa część dwutlenku węgla wędruje do czerwonych krwinek gdzie przy pomocy odpowiednich enzymów powstają jony HCO3- . Tam następnie jest on wymieniany z jonami chloru i dzięki temu wartość chloru prawie nie ulega zmianie.

Dla ochłodzenia i odprowadzenia ciepła z organizmu koń biegnący z prędkością ok. 20 km/h traci ok. 3-4 litrów potu w czasie godziny. Elektrolity: sód, potas, chlor, magnez, wapń są także tracone wraz z płynami. Elektrolity odgrywają ważną rolę w transporcie wody przez błony komórkowe oraz zapewniają prawidłową funkcję nerwów, mięśni i gospodarki energetycznej. Duża utrata tych ważnych dla życia pierwiastków może w wielu przypadkach powodować zaburzenia nerwowo - mięśniowe i układowe. W okresie przedłużającego się wysiłku, może dojść do poważnego odwodnienia komórek, część osocza przenika do przestrzeni wewnątrzkomórkowych, aby zrekompensować straty. W wyniku tego dochodzi do zmniejszenia objętości osocza, wzrostu lepkości krwi oraz pogorszenia transportu tlenu i ciepła, co z kolei może stanowić znaczne obciążenie dla serca i całego układu krwionośnego.

Celem właściciela, trenera jest zdobywanie laurów na najwyższym poziomie, dlatego nie mogą dopuścić u konia do zaburzenia równowagi wodno - mineralnej. Oznacza to uzupełnienie potrzebnych elektrolitów i wody. Równowagę, po okresie wzmożonego wysiłku można osiągnąć w łatwy sposób pozwalając organizmowi odpocząć. Jeżeli dawki pokarmowe są dobrze zbilansowane i zwierzęta mają stały dostęp do lizawek, taki naturalny wypoczynek w zupełności wystarczy (dla konia, który wykonuje pracę lekką do średniej). Dostępność elektrolitów może stać się problemem, gdy stopień ich utraty jest większy od części pobieranej z pokarmem. Dzieje się tak, gdy koń poci się w dłuższym przedziale czasowym a także podczas ekstremalnych warunków pogodowych ( wysoka wilgotność i upały), dłuższych ćwiczeń (wyczerpujący rodzaj pracy), intensywnej pracy czy treningu (konie wyścigowe) lub u zestresowanych koni (podczas transportu) oraz gdy dawki pierwiastków zawarte w pokarmie nie są wystarczające.