Choroby zakaźne i pasożytnicze

Panleukopenia jest chorobą wirusową wywoływaną przez parwowirus koci (FPV). Ponadto obecnie występujące na świecie parwowirusy psów, są chorobotwórcze również dla kotów. W przeciwieństwie do białaczki kociej (FeLV) i zespołu nabytego braku odporności (FIV), panleukopenia jest chorobą bardzo zaraźliwą i występuje u dużo młodszych kotów. Wirus atakuje przede wszystkim jelita i szpik kostny. Jest częstą przyczyną śmierci kociąt już w wieku 3-4 tygodni. Największa śmiertelność obserwowana jest między 6 tygodniem a 4 miesiącem życia. Związane jest to z utratą odporności biernej, uzyskanej od matki. U starszych kotów przebieg choroby jest zazwyczaj łagodny, a nawet bezobjawowy. Wirus nie jest groźny dla człowieka.

Wirus FPV jest wydalany głównie z kałem, w mniejszym stopniu z moczem, śliną oraz innymi wydalinami i wydzielinami chorych kotów. Okres siewstwa wirusa trwa zwykle kilka dni, rzadziej może utrzymywać się aż do 6 tygodni. Wysoka zaraźliwość wynika raczej z bardzo wysokiej przeżywalności wirusa w środowisku niż z przedłużającego się siewstwa. Do zarażenia dochodzi więc najczęściej przez kontakt z chorymi kotami, ich wydzielinami oraz co bardzo istotne, drogami pośrednimi (na miskach, butach, kuwetach, etc.).

Rozwój choroby:

Wirus dostaje się do organizmu drogą doustną, ewentualnie donosową. Choroba rozwija się w ciągu 5-10 dni. FPV dociera do komórek, które podlegają intensywnym podziałom. Narażone są więc komórki jelita cienkiego, szpiku kostnego i tkanki limfatycznej. W jelitach dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, a nawet martwicy. Kosmki jelitowe ulegają skróceniu, przez co prawidłowe wchłanianie jest utrudnione. Dochodzi od odwodnienia i osłabienia organizmu. Namnażaniu wirusów sprzyjają wtórne infekcje bakteryjne w przewodzie pokarmowym, a także inne czynniki jak nagła zmiana diety. Wynika to z tego, że uszkodzenie komórek jelitowych wzmaga ich regenerację, co powoduje intensywniejsze podziały komórkowe, sprzyjające replikacji wirusa. Tłumaczy to, dlaczego kocięta, które trafiły do nowego środowiska, mogą ciężko zachorować, podczas gdy ich rodzeństwo pozostałe w hodowli może nie wykazywać objawów choroby, mimo zakażenia.

Konsekwencją obecności wirusa w szpiku kostnym i w tkance limfatycznej jest immunosupresja (obniżenie odporności) oraz widoczna w badaniu krwi leukopenia (obniżenie ilości białek krwinek we krwi). Tak osłabiony organizm ma zmniejszoną zdolność obrony przed bakteriami, co może prowadzić do zakażeń bakteryjnych i w konsekwencji do posocznicy. W kolejnym etapie doprowadza to do zaburzeń w krążeniu i śmierci.

Jeśli zarażeniu ulegnie ciężarna kotka, może dojść do zakażenia śródmacicznego. Mimo braku objawów u matki, zarazek dociera do płodów. W pierwszym trymestrze ciąży ma zwykle miejsce obumarcie i resorpcja płodów. Może dochodzić również do niepłodności u kotki. W dalszych tygodniach ciąży zarażenie prowadzi do ronienia, zmian w móżdżku kociąt i/lub innych zmian neurologicznych. Obecnie uważa się także, że podobnie jak w przypadku parwowirozy psów, wirus może uszkadzać serce płodów.

U starszych uodpornionych kotów po kontakcie z wirusem może dojść do łagodnie wyrażonej choroby lub infekcji bezobjawowej, o ile nie są one w stanie immunosupresji, m.in. wskutek zakażenia FIV lub FeLV.