Dermatologia

Nużyca uogólniona jest groźniejszą chorobą. Jest to jedna z najtrudniejszych do leczenia dla lekarza weterynarii choroba skóry. Kolejne nawroty objawów choroby, ich zmienna lokalizacja i nasilenie po wstępnej poprawie, sprawiają nieraz ogromne trudności w prowadzeniu terapii.
Nużyca najprawdopodobniej ma podłoże genetyczne, dlatego chore zwierzęta nie powinny być rozmnażane. Wywoływana jest przez trzy gatunki roztoczy Demodex. W zależności od wieku psa, uogólnioną nużycę dzieli się na nużycę młodzieńczą i nużycę osobników dorosłych. Obie formy powszechnie występują u psów. Postać młodzieńcza pojawia się u młodych psów pomiędzy 3 a 18 miesiącem życia. Najczęściej występuje u psów średnich i dużych ras, głównie u terierów i ich krzyżówek. Postać dorosła nużycy uogólnionej dotyczy przede wszystkim psów w średnim i starszym wieku, o obniżonej odporności (przy nadczynności kory nadnerczy, niedoczynności tarczycy, cukrzycy, nowotworach).

Nużyca uogólniona to pięć lub więcej zmian ogniskowych na skórze bądź dwa lub więcej zaatakowane obszary ciała. Zwykle przebiega ze świądem, nieregularnym ogniskowym lub rozległym łysieniem, zaczerwienieniem skóry, łuszczeniem, grudkami, hiperpigmentacją. Uogólniona nużyca często powikłana jest zakażeniem bakteryjnym i/lub grzybiczym, dochodzi do powstawania zaskórników, krost, strupów, nadżerek. Zmiany mogą pojawiać się na całej skórze z wyjątkiem łap. Nużyca łap (pododemodekoza) charakteryzuje się występowaniem świądu przestrzeni międzypalcowych, bólu, zaczerwienienia, łysienia, hiperpigmentacji, opuchlizny, łuszczenia, krost, strupów, pęcherzy. Choroba w tej postaci niezwykle trudno poddaje się leczeniu.
Przy nużycy uogólnionej może dochodzić do gorączki, powiększenia węzłów chłonnych.

Podstawą leczenia nużycy uogólnionej jest poprawa kondycji zwierzęcia, stymulacja układu odpornościowego, a także znalezienie i leczenie pierwotnej przyczyny choroby. Zmiany na skórze leczy się środkami roztoczobójczymi, w postaci doustnej bądź iniekcyjnej, poprzez kąpiele, a także smarowanie zmienionych chorobowo miejsc. Leczenia trwa długo - kilka- a nawet kilkanaście tygodni. Ważna jest też kontynuacja terapii 4-6 tygodni po otrzymaniu ujemnych wyników zeskrobin, w celu uniknięcia nawrotów. Niestety nie zawsze się to udaje, czasem też, jeśli pierwszy schemat leczenia okazuje się nieskuteczny, trzeba zastąpić go innym. Równolegle powinno zwalczać się wtórne zakażenia bakteryjne i grzybicze. Jednym z najistotniejszych elementów terapii jest ścisła współpraca właściciela z lekarzem weterynarii (przestrzeganie terminów kontroli, podawania leków, stosowania preparatów miejscowych).

Fot. lek. wet. Bogusław...

Nużyca u kotów występuje bardzo rzadko. Wywoływana jest przez 2 gatunki pasożyta z rodzaju Demodex  (innych niż u psów). Choroba przede wszystkim występuje wtórnie do innych schorzeń związanych ze spadkiem odporności - FIV, FeLV, cukrzycy. Dlatego zawsze należy zidentyfikować i poprawić każdy czynnik predysponujący do wystąpienia tej choroby. Podobnie jak u psów, występują 2 postacie nużycy - miejscowa i uogólniona. Leczenie za pomocą środków roztoczobójczych kontynuuje się aż do cofnięcia zmian i uzyskania negatywnych wyników zeskrobin (zazwyczaj kilka tygodni).

lek.wet. Natalia Jackowska
lek. wet. specjalista chorób psów i kotów Martyna Wilk-Niepiekło
Przychodnia Weterynaryjna „Boliłapka" Warszawa

Bibliografia:

1. Dembele K., Nużyca psów i kotów (Demodicosis), „Magazyn Weterynaryjny", vol. 9 nr 48, s. 23-25.
2. Harvey R.G., McKeever P.J., Choroby skóry psów i kotów, Galaktyka, Łódź 2006, s. 206-209.
3. Medleau L., Hnilica K.A., Dermatologia małych zwierząt, Elsevier Urban&Partner Wrocław 2008, s.102-108.
4. Pomorska D., Zwalczanie inwazji pasożytów. Cz. I. Nużeńce, „Magazyn Weterynaryjny", vol. 17 nr 132, s. 234-235.
5. Szczepanik M. Dermatologia w praktyce, Wydawnictwo Elamed, Katowice 2007, s. 81-89.
6. Wilkołek P., Szczepanik M., Kovalik M., Gołyński M., Nużyca u psów - aktualne poglądy i własne obserwacje, „Weterynaria w praktyce", vol. 3 nr 6/2006, s. 26-30.