Choroby zakaźne i pasożytnicze

Pchły są małymi, brązowymi, bezskrzydłymi owadami, z bocznie spłaszczonym ciałem. Obecność pcheł można zobaczyć gołym okiem, często można zaobserwować jak szybko poruszają się w sierści zwierząt lub w ich otoczeniu. Pchły są powszechne w naszym klimacie.
U psów i kotów występują pchły dwóch gatunków: Ctenocephalides felis - pchła kocia oraz Ctenocephalides canis - pchła psia. Najczęściej, zarówno u psów jak i kotów, stwierdza się inwazję Ctenocephalides felis. Obydwa gatunki atakują także ludzi.

Owady te odżywiają się krwią, stąd głównym objawem inwazji jest świąd, przede wszystkim okolicy grzbietu. Psy są bardziej wrażliwe na ukąszenia pcheł niż koty co manifestuje się drapaniem okolicy grzbietu, prowadzące do powstawania ran, utraty sierści i nadwrażliwości skóry drażnionej okolicy. U kotów inwazja pcheł może przebiegać bezobjawow lub towarzyszy jej świąd i silna tkliwość skóry. Obecność pcheł łatwo można zaobserwować na nieowłosionych lub ubogo owłosionych partiach ciała - na brzuchu i w pachwinach. Jednak u kotów oraz długowłosych psów znalezienie pcheł może stanowić problem, wtedy rozpoznanie stawia się na podstawie tzw. testu bibułowego, który umożliwia znalezienie odchodów pcheł w sierści zwierzęcia.

Dorosła samica pchły składa jaja, które nie przyklejają się do sierści i spadają na ziemię, gdzie odbywa się ich dalszy rozwój. Jaja pcheł to malutkie, połyskujące, białe kulki, można je znaleźć w posłaniu czy kojcu zapchlonego zwierzęcia, ale także na dywanie, kanapie czy parapecie - tam gdzie najchętniej śpi nasz pupil. Larwy wylęgające się z jaj mają wygląd małych, szczeciniastych gąsienniczek, można je zauważyć gołym okiem, jednak są one dość aktywne i najczęściej chowają się w ciemnych, suchych miejscach, gdzie przechodzą w stadium poczwarki. Postać dorosła przed opuszczeniem kokona jest bardzo odporna na niską temperaturę i wilgotność, Pchły opuszczają kokon dopiero gdy wyczują obecność potencjalnego żywiciela.

Główne objawy, które obserwujemy u psów i kotów, czyli świąd i tkliwość skóry, wynikają z nadwrażliwości na składniki śliny pcheł, alergia może rozwinąć się w wyniku długotrwałej inwazji ale też jednokrotnego ukąszenia. W wyniku inwazji pcheł może rozwinąć się tzw. alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS) objawiające się przeczulicą grzbietu, silnym świądem, prowadzącym do powstawania ran i strupów, głównie okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa. Wtórnie do inwazji pcheł może rozwijać się bakteryjne i/lub grzybicze zapalenie skóry. U bardzo młodych zwierząt, intensywna inwazja pcheł może prowadzić do niedokrwistości (anemii), a nawet do śmierci. Pchły dodatkowo są żywicielem pośrednim tasiemca Dipylidium caninum, wykazanie obecności tego tasiemca w kale psa czy kota jest niemalże jednoznaczne z inwazją pcheł.

Leczenie inwazji pcheł jest stosunkowo łatwe. Podstawę stanowią odpowiednie preparaty przeciwko pasożytom zewnętrznym w formie kropelek na kark (spot-on) lub w sprayu. Najczęściej preparaty te są też skuteczne przeciwko kleszczom. Zastosowanie preparatu stanowi połowę sukcesu, niezwykle istotne jest także dokładne sprzątnięcie otoczenia zwierzęcia - wypranie posłania, kocy itp. a także odkurzanie, gdyż dorosłe pchły i młodociane formy w większości przebywają poza żywicielem, kryjąc się w szczelinach podłogi, pod dywanem czy w posłaniu naszego pupila.

lek.wet. Natalia Jackowska
lek. wet. specjalista chorób psów i kotów Mieszko Smulski
Przychodnia Weterynaryjna "Boliłapka" Warszawa
www.bolilapka.portalweterynaryjny.pl